Volkswil/Natuurrecht

Aanzet tot de oprichting van Volkswil waren de roddel en achterklap in de katholieke krant De Zeeuwsche Koerier over de politieke en maatschappelijke denkbeelden van Hendrik Albert van Dalsum. Om zich hiertegen te verdedigen begon notaris Van Dalsum een eigen weekblad: De Volkswil. Bisschop Petrus Luijten van Breda veroordeelde het blad meteen en liet er antireclame voor voeren. Vanaf half januari 1914 bracht Van Dalsum Het Natuurrecht uit, waarin hij aanzetten voor een studie naar het natuurrecht gaf. Op 27 maart 1914 verscheen daarvan het laatste nummer.

Geschiedenis

De Volkswil was een Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst. Richting: voor waarheid en recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van persoon of partij. De liberale katholiek Van Dalsum liet zich scherp uit over zijn politieke tegenstanders die hij als naam-katholieken bestempelde. Van Dalsums doelstellingen waren onder meer:

  • bevordering van de welvaart
  • de ontwikkeling van de werkman
  • het streven naar vakverenigingen
  • de bestrijding van de werkloosheid
  • een verbetering van de verhoudingen tussen de boeren en landarbeiders

In 1915 merkt Van Dalsum op dat het goed zou zijn om de grens met België te verleggen naar de Schelde. Dit viel verkeerd in politieke kringen. Op 15 januari 1915 verbood het Territoriaal Militair Gezag in Zeeland het drukken, uitgeven, verspreiden en aanplakken of in de handel brengen van de Volkswil. Het blad zou de neutraliteit schenden. Daarom verschenen de laatste nummers van het weekblad als ‘Het natuurrecht’. Het eerste nummer verscheen al meteen op 16 januari. Het was opmaat voor een reeks bespiegelingen over het natuurrecht dat Van Dalsum altijd al had willen publiceren. Twee maanden later hield de krant echter definitief op te bestaan, tot spijt van de lezersschare. H. den Engelsman uit Middelburg dichtte: Gij die voor vrijheid strijdt, daaraan uw leven wijdt, blijf ons nog lang gespaard, En pluk reeds hier op aard, de vruchten van uw werk.

De laatste jaren van het bestaan werd de krant gedrukt door door C.J. Cuijle uit Sint Jansteen en later in de Gentsestraat in Hulst. Uit onvrede met Van Dalsums politieke statements verbood de geestelijkheid van de r.k. kerk in Hulst dat de gestorven vrouw van de uitgever op gewijde grond zou worden begraven.

Inhoud

Er vond een regelmatige uitwisseling van artikelen plaats met de Volkseeuw, een weekblad dat circuleerde in Vlaamsgezinde kringen uit Brugge. Beide bladen hadden een grote aandacht voor de verbetering van de rechtspositie en werkomstandigheden van de arbeiders. Beide bladen kenmerkten zich door een afkeer van vermenging van politieke en geestelijke zaken. Vandaar dat zij afkerig waren van confessionele partijvorming en -partijpolitiek. Rond hoogtijdagen verschenen er godsdienstige overwegingen. De Volkswil had verder aandacht voor educatieve en voorlichtende taken op maatschappelijk en kerkelijk terrein.

Onderwerpen waren onder meer:

  • de bespreking van wetsontwerpen inzake het arbeidsrecht, pensionering, kiesrecht
  • voorlichting over meststoffen
  • bespreking van de agenda’s van gemeenteraad en Provinciale Staten van Zeeland
  • informatie over de rooms katholieke kerk in Nederland, Frankrijk en België
  • kerkelijke en maatschappelijke benoemingen, over wetsontwerpen en vorstellen tot grondwetsherziening, over onderwijs, enzovoorts

Ook werden artikelen uit landelijke dagbladen besproken.

Zeer populair was de rubriek ‘voor den Ooievaar’, waarin de lezers steunbetuigingen en geld konden geven aan een aan lager wal geraakte inwoner van Paal die in een verkrotte schuit woonde en niet door de gemeenschap van steun werd voorzien.

Bron: J.H.J. de Kort, De plaats van het geloof in het leven van Hendrik Albert van Dalsum (1868-1944). De worsteling van een liberaal katholiek met geloof en moderniteit (Tilburg: ZHC, 2009) m.n. pag. 205-210, 266-273.

Verschijning

  • Eenmaal per week op zaterdag.
  • Prijs 50 cent voor 3 maanden.
  • Formaat: 38x50cm, eerst 4 later 6 pagina’s.

Beschikbaar

Zoeken in Volkswil / Natuurrecht

  • 9 oktober 1909 - 15 januari 1915
  • 16 januari 1915 - 27 maart 1915