Verlichting

Daglicht en zonlicht zijn gratis. Als verlichting niet nodig is, doe dan de lamp uit. Er zijn verschillende soorten verlichtingsmaterialen. Lichtbronnen zijn de gloeilamp, de fluorescentielamp, de gasontladingslamp en de led.

Gloeilamp en halogeenlamp

Het rendement van de 'gewone' gloeilamp ligt tussen 5 en 10%, dat wil zeggen bij een 100 W lamp, wordt slechts 5 tot maximaal 10 watt omgezet in zichtbaar licht. De rest gaat verloren in de vorm van onzichtbare warmte. Bij een laagspanningshalogeenlamp wordt een temperatuur van ca. 2900 °C (3200 K) aangehouden. Dat betekent een veel hoger rendement: ca. 15 à 20%. De nieuwste lampen met HIR (Halogeen infrarood)-technologie komen op ca. 30%. Ter vergelijking: het rendement van een spaarlamp is ca. 40%, van een tl-buis 65%. Dus: het elektriciteitsverbruik daalt als je een ouderwetse grote gloeilamp vervangt door een halogeenlamp, een tl-buis of een spaarlamp die dezelfde hoeveelheid licht geeft.

Kenmerkende eigenschappen van de gloeilamp zijn vooral de zachte, warme lichtkleur en de warmte die de gloeilamp afgeeft. De gloeilamp is in de toekomst alleen nog voor specifieke toepassingen te verkrijgen. De gloeilampen voor huishoudelijk gebruik worden vervangen door andere verlichtingsmaterialen. 
 

Fluorescentielamp

foto: Jord Stenvert

Spaarlampen
Fluorescentielampen (tl-buis en spaarlamp) zijn een goede vervanging voor de gloeilamp. Een van de voordelen van de spaarlamp is dat deze zuinig is in energieverbruik. Zo gaan spaarlampen gemiddeld 7.000 branduren mee, terwijl een gloeilamp maar 1.000 branduren meegaat. Je moet dus eigenlijk de aanschafkosten van één spaarlamp vergelijken met die van zeven gloeilampen. Je bespaart verder jaarlijks elektriciteitskosten, omdat de spaarlamp veel minder stroom gebruikt dan de gloeilamp.

Rekenvoorbeeld: We gaan uit van een spaarlamp van 12W (bij de lokale winkel circa € 6,90 per lamp) en van een standaard gloeilamp 60W/E27 (op internet ongeveer € 1,70 per lamp). We berekenen de totale kosten van 7.000 uur branden tegen een energieprijs van € 0.21/kWh: De gloeilamp: €1,70 × 7 lampen + (7000 uur x 60W x €0.21/kWh) = €100,10 De spaarlamp: €6,90 × 1 lamp + (7000 uur x 12W x €0.21/kWh) = € 24,54. De besparing over 7000 branduren is dus maar liefst 100,10 – 24,54 = € 75,56 per vervangen lamp. Gegeven 1000 branduren per jaar, is dit € 10,80 per jaar. Een spaarlamp betaalt zichzelf dus bijna binnen een jaar terug, wat meteen verklaart waarom er geen subsidie op gegeven wordt.

Ledlampen
In bedrijven, hotels, ziekenhuizen, kantoren en winkels worden al veel ledlampen toegepast. De ledlamp is voor de particuliere markt momenteel vooral interessant als vervanging van de halogeenlamp met behoud van het armatuur. De terugverdientijd van led is bij de particulier vooral lang als deze een lamp vervangt die weinig brandt. De ledlamp is in allerlei kleuren leverbaar. Er is veel verschil in kwaliteit. De duurdere ledlamp is veelal beter. Goedkope ledlampen geven weinig licht, geen gegarandeerde levensduur en de lichtkleur is vaak te blauwwit. Als de lichtkleur belangrijk voor je is, kijk dan naar de K-waarde op de verpakking. Deze wordt uitgedrukt in de K(elvin)-waarde. Van 2700-3000 K is een warm-witte kleur. 6000 K geeft een koud blauw licht.

Op de website van Milieu Centraal kun je stapsgewijs advies op maat krijgen voor het kiezen van de geschikte energiezuinige lamp.
 

PRAKTIJKVOORBEELD: ledverlichting bij Zeeuwse winkels

"Wat LED je?"is een boek van Koornstra

In Goes en Borsele is voorlichting gegeven aan de winkeliersvereniging over energiebesparing in winkels. Delta (energiebedrijf) heeft een gratis energiescan uitgevoerd in de Goese binnenstad. Een groothandel in verlichting heeft een gratis inventarisatie van mogelijke besparingen op verlichting gemaakt in de detailhandel. Diverse winkeliers hebben inmiddels energiebesparingen gerealiseerd door ledverlichting te gebruiken.

Voorheen was een kapsalon € 1.100,- per jaar kwijt aan verlichtingskosten, met de ledlampen is dit slechts € 137,-. De kosten van de ledverlichting heeft de kapsalon binnen een half tot een jaar terugverdiend! Energiebesparing, goed voor het klimaat en je portemonnee!
  

Terug naar Energiebesparing