Alternatieven voor het aardgas

Er zijn verschillende manieren om woningen duurzaam te verwarmen zonder aardgas. Deze kunnen we onderverdelen in drie categorieën:

• Warmtenetten: dat zijn netwerken van leidingen onder de grond, waardoor warm water stroomt. Dat warme water, afkomstig van een warmtebron in de buurt (bijvoorbeeld een bedrijf), kan worden gebruikt om huizen te verwarmen. In huis heb je dan vloerverwarming en/of wandverwarming, of radiatoren. Vaak gaat dit om een wijkgerichte aanpak. 
  
  
• Elektrische oplossingen: je kunt je huis ook met elektrische apparaten verwarmen. Je gebruikt dan bijna in alle gevallen een warmtepomp. Die verwarmt je huis als een soort “omgekeerde koelkast”. In huis heb je dan meestal vloerverwarming en/of wandverwarming. Let op: Een belangrijke eerste stap is vaak eerst het beperken van de warmtevraag door isolatie van (spouw)muur, dak en vloer. 
  

• Biogas: dat is gas dat wordt geproduceerd door de vergisting van mest of andere afvalproducten. In een woning werkt biogas exact hetzelfde als aardgas voor verwarmen en koken, enige verschil is dat de herkomst van het gas duurzaam is. Biogas is maar beperkt beschikbaar in Nederland en er is niet genoeg om alle huizen mee te verwarmen. Biogas zal dan ook vooral worden gebruikt in woningen waar geen andere oplossingen mogelijk zijn, zoals monumentale panden.

Hoe gaat mijn huis eruitzien zonder aardgas?

Hoe je huis eruit gaat zien, hangt af van de manier waarop je het huis gaat verwarmen. De meeste huizen zullen aangesloten worden op een warmtenet, of overstappen op elektrische oplossingen zoals een warmtepomp. In beide gevallen zorgt dit voor grote aanpassingen in huis en moet je overstappen op een elektrische manier van koken. De meest veilige en energiezuinige optie is koken op inductie. Alleen als je overstapt biogas zal er in principe niks veranderen. Zowel je verwarmingssysteem als je kookfornuis blijven dan hetzelfde. Er zijn ook andere oplossingen die voor aanpassingen in huis kunnen zorgen. Denk hierbij aan een zonneboiler voor warm water en infraroodpanelen of pelletkachels voor extra warmte in bepaalde ruimtes.

Warmtenet
Bij een warmtenet komt de warmte via leidingen je huis binnen. Je hebt geen cv-ketel nodig en daarmee win je ruimte in huis. Een warmtenet kan een hoge of lage temperatuur hebben. Bij een warmtenet op hoge temperatuur kan het zijn dat de bestaande radiatoren gewoon gebruikt kunnen worden. Bij een warmtenet op lage temperatuur heb je, net als bij een warmtepomp, vaak vloer- en/of wandverwarming in plaats van radiatoren aan de muren. Ook is het erg belangrijk de woning vergaand te isoleren en naden en kieren te dichten. Er gaat dan zo min mogelijk warmte verloren wat zorgt voor een constante en comfortabele temperatuur in huis.

Elektrisch/ Warmtepomp
Als je overstapt op elektrische oplossingen krijg je vaak een warmtepomp. Voor je een warmtepomp kan installeren, moeten er heel wat maatregelen genomen worden. Allereerst moet je ruimte vrijmaken in een gangkast of andere kamer, in de tuin, op het balkon of op het dak. Een warmtepomp is namelijk groter dan een cv-ketel en bestaat vaak uit een binnen- en buitengedeelte. Omdat warmtepompen gebruik maken van een lage temperatuur is het belangrijk om eerst je huis vergaand te isoleren en alle naden en kieren te dichten. Doe je dit niet, dan gaat er te veel warmte verloren en krijg je het niet goed warm. Daarnaast heb je ook een ventilatiesysteem met warmteterugwinning nodig om de warmte zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Door de lage temperatuur kunnen bestaande radiatoren de warmte dikwijls niet voldoende door huis verspreiden. Ze worden daarom vaak vervangen door wand- en/of vloerverwarming of speciale lage temperatuurradiatoren. Goed advies inwinnen van te voren is hierbij belangrijk.
 

In een keer of stapsgewijs?

Als je je woning aardgasvrij en energieneutraal wilt verbouwen, heb je twee keuzes: je kunt alles in één keer aanpakken of het stap voor stap (laten) doen. Je keuze zal van allerlei factoren afhangen, bijvoorbeeld: woon je al in de woning of moet je er nog intrekken? Hoeveel geld heb je ervoor beschikbaar? Zijn er onderdelen van de woning aan vervanging toe terwijl andere onderdelen nog goed zijn? Is je huis al redelijk goed geïsoleerd of niet. Heeft je huis nog weinig isolatie (energielabel E, F of G)?  

*In één keer
Heeft je huis nog weinig isolatie (energielabel E, F of G)? Dan is het financieel aantrekkelijk om in één keer naar energieneutraal te gaan. Met prefab-onderdelen kun je je huis laten inpakken. Dit gaat snel en is relatief goedkoop. Wil je volledig overstappen naar duurzame energie voor je verwarming en warm water? Ontwerp samen met een adviseur een heel nieuw systeem. Denk aan goede isolatie, lage temperatuurverwarming, elektrische warmtepomp en een zonneboiler. Lees over energieneutraal verbouwen.
 

*Stapsgwijs
Het voordeel van stap voor stap verbouwen is dat je kunt aansluiten bij onderhoud dat toch al nodig is. Zijn je kozijnen aan vervanging toe maar is je cv-installatie net nieuw? Dan vervang je nu de kozijnen en laat je meteen driedubbel isolatieglas aanbrengen. Wil je een nieuwe vloer in je huiskamer? Zorg dan meteen voor goede vloerisolatie en laat alvast de leidingen leggen voor het nieuwe warmtesysteem.
 

Bij een stap voor stap renovatie is het wel verstandig om een goed plan van aanpak te maken. Vraag hierbij advies in van een deskundige die al ruime ervaring heeft opgedaan met aardgasvrij wonen. Daarmee voorkom je dat je nu maatregelen treft die later niet handig blijken te zijn en die je weer moet veranderen. Zet dus goed op een rij wat je allemaal wilt laten doen. Welke volgorde is dan slim? En hoe loop je goed op de volgende stappen vooruit?

Meer informatie:

• Energie besparen door isolatie en alle mogelijke volgende stappen op Energiebesparendoejenu.nl van de Rijksoverheid
• Stappenplan aardgasvrij wonen op Milieucentraal.nl en ook in detail:
• Verwarmen en warm water 
• Warmtepomp 
• Zonneboiler
• Infraroodpanelen
• Pelletkachel/ biomassaketel